Jacobus Johannes Scholtz
1805 - 1825 (19 jare)Jacobus Johannes Scholtz (1805-1825), notas van Bertus Scholtz
Geskryf deur Johannes Albertus (Bertus) Scholtz (1907-1997), gedigitiseer en beskikbaar gestel deur Ian Scholtz.
Gedoop deur ds. Borcherds te Stellenbosch in 1805. Op 4 April 1822 lê hy Belydenis van die Geloof af te Stellenbosch N.G. gemeente af.
Volgens ’n manuskrip deur Johannes Jurgen (b2c11) nagelaat en waarvan ’n afskrif deur P.G.M. Scholtz in lewe onderwyser te Standerton, aan skrywer (Bertus) geleen is, het Jacobus Johannes op 25 April 1825 van Stellenbosch na Kaapstad vertrek om daar by ’n geselskap, waartussen die here Tobias Hoffman, Petersen en Farewell (in die manuskrip verwys die ou vader na hom as Varewell) hulle bevind het, aan te sluit.
Die geselskap het met die toestemming van Lord Charles Somerset, Goewerneur van die Kaap, op ’n reis na Port Natal gegaan om hulle daar te vestig met die doel om met die inboorlinge handel te dryf. Volgens die manuskrip het Farewell persoonlik die vader se toestemming kom verkry sodat die seun saam met die geselskap kon gaan.
Volgens ander gegewens (Isaacs - Travels - bl. 74) het na ’n geselskap van 40 persone met twee bote, t.w. "de Julia" en die "Ann" na Port Natal afgereis.
In "History of South Africa" deur Eric A. Walker bl. 184 het in 1824 "Two Englishmen, Farewell and King were given permission by Somerset to trade with Natal." Hy meld verder dat hulle ’n stuk grond 100 myl by 30 myl van Tjaka, koning van die Zoeloevolk, gekoop het.
In "The Seven Lost Trails of Africa" gee Hedley Chilvers (bl. 160) die volgende inligting. Farewell het aanvanklik die omgewing van Port Natal ondersoek en was so beïndruk dat hy met sy terugkeer na Kaapstad besluit het om daar ’n handelspos te stig. Hy het twee bote, die "de Julia" onder bevel van Henry Francis Fynn en die "Antelope" (Isaacs gee die naam aan as "Ann") onder sy eie bevel, tot sy beskikking gehad en teen die middel van 1824 is die geselskap van ongeveer 25 man na Port Natal.
Te Port Natal het die bemanning groot ontberinge ondergaan en hulle het onder baie swak toestande gelewe met die gevolg dat in September van dieselfde jaar, ’n paar persone van die geselskap, waartussen Hoffman en Petersen hulle bevind het, besluit het om na Kaapstad terug te keer.
Gedurende die loop van 1825 het ’n verdere tien persone van die geselskap probeer om met die "De Julia" Algoabaai te haal en vandaar oor land terug te gaan na Kaapstad. Hierdie plan sou daarop dui dat die toestand van die boot nie na behore was nie.
In "Pioneers of Natal and South Eastern Africa 1552-1878" van Edward C. Tabler 1977, A.A. Balkema, Cape Town, meld die skrywer op bl. 44 soos volg: "Julia sailed again for the Cape on 1 December 1824 with eleven men who quit Farewell's venture, but she caught fire at sea and was lost with all aboard. Farewell, Fynn, Cane, Halstead (later gids en tolk vir Piet Retief se geselskap) and Powell remained in Natal."
Welke bevestiging daar bestaan vir die bewering dat die boot aan die brand geslaan het is nie duidelik nie.
In "Pioneer Hunters, Traders and Explorers of South Africa", London 1895, bl. 57, gee Lacey meer besonderhede aangaande die eerste geselskap wat teruggekeer het, as volg: "Hoffman a merchant - He was from Cape Town and he was one of the backers of Farewell's venture to Natal in 1824. Hoffman arrived at Port Natal with Farewell and Petersen in Julia which sailed in June 1824 and he returned to the Cape with Petersen and seven others in Julia which sailed from Port Natal on 7 Sept, 1824. The other seven were Buxman, Collins, Nel, de Bruin, Johnstone, Davidand another Hoffman.
Slegs vyf van die oorspronklike geselskap t.w. Farewell, wat later met die Voortrekker in aanraking was, Fynn wat later met ’n swart vrou gelewe het en deel van die Zoeloevolk geword het,John Cane Henry Ogle en ’n seun Thomas Halstead het agtergebly.
Eienaar van die oorspronklike | Bertus Scholtz, Ian Scholtz |
Geskakel aan | Jacobus Johannes Scholtz |